آیا فرزندم از رمز گوشی ام با خبر باشد؟
قواعد رمزگذاری روی گوشی:
👈۱.هدف ما این است که فرزندانمان به خویشتنداری درونی برسند و نه اینکه صرفا به واسطه کنترل و تنظیم بیرونی ما، رفتارهایشان مهار و بازداری شود. این، احتیاج به یک مدیریت تدریجی و بلندمدت در بازه های رشدی و سنی متفاوت فرزندان دارد.
👈 ۲. یکی از اشتباهات والدین در خصوص رمزگذاری این است که این مساله را حول بحث «حریم خصوصی» مطرح می نمایند. یعنی، اینکه اگر فرزندشان از ایشان پرسید چرا گوشی رمز دارد و من رمز آن را نمی دانم، در پاسخ می گویند چون گوشی وسیله شخصی است و نباید به حریم شخصی دیگران ورود کرد. این حرف، گرچه نکات درستی را در بر دارد، اما به نظر می رسد که برای پاسخگویی به این پرسش فرزندان، باید ظرافت های دیگری را نیز در نظر داشت. وقتی پاسخ بر مبنای حریم خصوصی مطرح می شود، کودک ممکن است از شما مطالبه گوشی شخصی بکند و بعدتر بخواهد با همین استدلال که خودتان به او یاد داده اید، بر روی گوشی خود رمز نیز بگذارد و به شما بگوید چون گوشی حریم خصوصی محسوب می شود، رمزگذاری روی آن حق من است، بنابراین شما کاری به رمز من نداشته باشید! و ما نمی توانیم بگوییم نه حریم خصوصی تو مهم نیست! باید رویه مان از ابتدا صحیح باشد.
👈 ۳. راهکار چیست؟
بهتر است والدین در پاسخ دهی به این پرسش کودکان، دقت بیشتری به خرج بدهند. اگر پاسخ را به جای «حریم خصوصی»، حول محور «بحث کسب اجازه از پدر و مادر» تنظیم کنیم، و جوّ خانه را با هماهنگی بین والدین در این مسیر قرار دهیم، کودک متوجه می شود که برای برخی کارها لازم است از والدین کسب اجازه نماید، چون ممکن است برای بازه سنی او تناسب نداشته باشد یا نیازمند نظارت پدر و مادر باشد. پس، ما می توانیم برای گوشی هایمان رمز بگذاریم، منتها استدلال مان برای فرزندان این باشد که فرزندمان می تواند با کسب اجازه و با نظارت ما، وارد فضای گوشی شود و از قسمت هایی که برای بازه سنی او تعریف شده و امن هستند، استفاده کند.
👈 ۴. اگر فرزند شما رمز گوشی تان را بلد است، با او شرط کنید که صرفا با کسب اجازه از والدین مجاز به استفاده از گوشی آنهاست و باید به محدوده تعریف شده برای بازه سنی خودش احترام بگذارد. کما اینکه برای او استدلال می کنید برخی مطالب و محتواها هم برای کودکان است و برای ما بزرگسالان تناسبی ندارد. به او یادآوری کنید که در صورت رعایت نکردن شرایط توافق شده، رمز گوشی را تغییر خواهید داد و در این امر قاطع (و نه پرخاشگر و عصبانی) باشید. رمزهای عددی یا اثرانگشتی از رمزهای الگویی امن تر هستند. بچه ها در تشخیص الگو بسیار خوب عمل می کنند!
👈 ۵. برای پیشگیری از کنجکاوی های کودک در خصوص عملکرد شما در فضای مجازی، بهتر است تا حدّ امکان، فعالیت شما در فضای مجازی در زمان و مکانی صورت پذیرد که فرزندتان حضور ندارد، تا هم تصور نکند در فضای مجازی والدین موارد خاص و جذابی هست که او از داشتن شان محروم است، و هم در مواقعی که شما با محتوایی مواجه می شوید که تمایل ندارید فرزندتان با آن روبرو نشد و معمولا با شتاب و عجله گوشی را پنهان می کنید، وسوسه نشود که بفهمد آنجا چه خبر بوده است.
👈 ۶. برخی گوشی ها بخش ویژه کودکان دارند که شما می توانید محتوای قابل دسترسی برای فرزندان را در آنجا تعریف کنید (مثل سامسونگ کیدز). این، بدین معنا نیست که همه محتوای تهیه شده در این فضا امن است. البته تا حدود ۹۰ درصد این امنیت تامین می شود و خوشبختانه امکان مدیریت کامل برای والدین فراهم است. برای مثال، شما می توانید تمام بازی های تعریف شده در این بخش را بررسی کنید و بازی های نامناسب را حذف و از دسترس خارج نمایید. همچنین می توانید بازی های مورد تایید خودتان را (که پیشنهاد جدی دارم خودتان قبلتر آنها را بازی کنید تا ببینید چه خبر است)، در این قسمت قرار دهید. این فضا برای کودکان جذابیت هم دارد و معمولا آن را می پسندند. اگر بخواهند از آن خارج شوند، از ایشان رمز می خواهد که قاعدتا در این صورت آنها نباید رمز گوشی را داشته باشند، چون ممکن است خارج شده و اینترنت را روشن کنند و مجددا به آن فضا بازگردند. اما اگر شما گوشی را به آنها بدهید و اینترنت هم خاموش باشد و جلوی چشم شما کودک دکمه بخش کودک را بزند (و زیرچشمی قبل از آن اینترنت را روشن نکرده باشد!) و البته رمز گوشی تان را هم نداشته باشد، دیگر خیالتان تا حدود بسیار زیادی راحت است و می توانید به کارهای خود بپردازید تا زمان بازی اش به اتمام برسد و البته بهتر است دقایقی قبل از اتمام زمان بازی با زبان خوش به او گوشزد کنید که نزدیک است زمان بازی اش تمام شود.
👈 ۷. شما به عنوان والدین، لازم است نیازهای حقیقی فرزند خود را شناسایی کرده و زمان قابل توجهی را صرف بازی و فعالیت های مشترک و اعتمادزایی و تربیت فرزندتان تخصیص دهید، تا این موارد بتواند اثربخشی لازم را داشته باشد. اگر برای فرزندانمان وقت کافی نگذاریم، با آنها بازی نکنیم، نیازهای حقیقی شان را در نظر نگیریم و والدین شایسته ای در نظر آنها نباشیم، طبیعتا اثربخشی اقداماتمان کاهش خواهد یافت. با این روال، زمانی که در سنین بالاتر، خواستید برای او گوشی شخصی تهیه کنید، این مساله برای آنها جا می افتد که ایشان برای ورود به فضای مجازی نیازمند همراهی و نظارت و آموزش و کمک شما هستند و باید با برنامه و به صورت تدریجی وارد این فضا شوند.
دکتر محسن عزیزی ابرقوئی (دکترای روانشناسی تربیتی از دانشگاه علامه طباطبایی تهران)
